Gramatikaj terminoj en Ediscio

En Ediscio, sub la adreso http://www.ediscio.com/cardboxes/483-esperanto---gramatiko mi kreis bazon de gramatikaj terminoj – entute 144 kartoj. La bazo estas por polaj esperantistoj.

Lernu kun Ediscio

Sub la adreso www.ediscio.com troviĝas retejo, en kiu, kreinte sian konton, oni povas krei vortarajn bazojn kaj ekzerci ilin. La retejo laboras laŭ la konata sistemo de Leitner. Post mia interveno la kreinto de la retejo aldonis priservon de la esperantaj literoj kaj nun ĉio funkcias bone.

Ĝenerale, oni kreas bazojn permane, sed se vi havas bazon en la formato CSV aŭ Excel, vi povas importi ĝin. Oni eĉ povas kunlabori kun aliaj personoj.

Mi preparis mallongan bazon Esperanto – religio, kiu povas servi kiel ekzemplo. Ĝis nun estas 86 kartoj.

Gramatiko por seriozaj esperantistoj

La esperantan gramatikon oni lernis komence el la fama aro de 16 Zamenhofaj reguloj, sed mi suspektas, ke la plejmulto da esperantistoj ekkonas ĝin antaŭ ĉio el normalaj manlibroj kaj ĉe tio finas sian gramatikan edukadon. Tio kompreneble sufiĉas por normala uzo kaj estas nenio malbona en tio.

Se vi tamen volas pli serioze okupiĝi pri Esperanto, necesa estas pli detala priskribo de la gramatiko. Mi studis ĝin iam el la libro “Gramatiko” de Andrzej Pettyn, eldonita en la 80-aj jaroj per Pola Esperanto-Asocio. Ĝi estas klasika libro, kiu prezentas la gramatikon en tradicia maniero konata de dekoj da jaroj en ĉiuj lernejoj.

Pli modernan, pli semantikan, ni diru, manieron prezenti la gramatikan materialon montras la gramatikaj manlibroj de Bertilo Wennergren – el ili mi rekomendas speciale la pli mallongan version sub la titolo “Detala lernu!-gramatiko”, kiun oni povas elŝuti senpage (dosiero PDF) el kelkaj retejoj, ekzemple el ĉi tie. La libro estas por lernantoj jam sufiĉe bone parolantaj/legantaj Esperanton, ĉar ĝi estas skribita entute en Esperanto. Ĝi servas do ne kiel baza fonto de scio, sed kiel ties pliprofundigo, kiel alia metodo prezenti la materialon, kun tre multaj ekzemploj de uzo. Ne estas eble tralegi ĝin en kelkaj tagoj – oni devas studi atente, po kelkaj paĝoj tage.

Ŝatus al mi alia licenco – anstataŭ klasika kopirajto pli bona estus Creative Commons kiu permesus traduki la enhavon al aliaj lingvoj.

Esperantaj interjekcioj

Sub la adreso http://esperanto.davidgsimpson.com/eo-interjections.html oni povas trovi liston de utilaj esperantaj interjekcioj (kiel diable!, ek!, fi!, hola!), kiujn oni povas uzi en skribaj kaj parolataj tekstoj. La naciajn tradukojn oni devas tamen zorgeme pripensi, ĉar la emocia valoro de la interjekcioj estas tre grava.

Esperantilo kiel legilo

Esperantilo estas programo de la pola programisto Artur Trzewik (loĝanta de multaj jaroj en Germanio), danke al kiu oni povas skribi, traduki kaj korekti ortografie kaj gramatike tekstojn kaj ankaŭ fari multajn interesajn lingvajn analizojn. Ĝi estas sendube la plej bona komputila ilo por la esperantista movado – vere impona laboraĵo.

Esperantilo povas esti ankaŭ legilo de tekstoj kun helpo de vortaro. La ekrankopio montras tekston kopiitan de blogo – duobla klako sur vorto montras tuj ĝian tradukon en la vortaro.

Esperantilo kunlaboras ankaŭ kun la redaktilo OpenOffice.

Ekzercoj kun jMemorize

Estas tre multaj programoj helpantaj ekzerci vortojn, tamen nemultaj akceptas Unikodon, kio estas necesa kaze de Esperanto.

Mi preferas la softvaron jMemorize – liberan, malfermitkodan ilon, en kiu oni povas uzi esperantajn literojn. Se vi jam havas bazon de vortoj (en Unikodo), vi povas importi ĝin kiel koman dosieron kaj uzi dum la importo la kodpaĝon UTF-16. Tiu ĉi metodo funkcias kaj la ĉi-suba ekrankopio montras karton kun esperanta kaj pola vortoj.

Kiel diri - ankoraŭfoje

Jen alia ekzemplo de laŭtema vortaro – la ĉapitron “Libro – legi” mi publikigis antaŭ 20 jaroj en la magazino “Pola esperantisto”.

La tutan libron vi povas trovi en la katalogo de UEA.

stilo	styl
klara	jasny, klarowny
glata	gładki
natura	naturalny
lapidara	lapidarny
flua	płynny, potoczysty
rigida	sztywny
populara	popularny
pitoreska	obrazowy, malowniczy
elokventa	elokwentny, krasomówczy
originala	oryginalny
seka	suchy
familiara	familiarny, poufały
telegrafa	telegraficzny
konciza	zwięzły
lakona	lakoniczny
pompa	napuszony, pompatyczny
stilon poluri	wygładzać styl
stilon rafini	rafinować
stilon glatigi	wygładzać
stilon novigi	odnawiać, unowocześniać
stilaj malglataĵoj	stylistyczne chropowatości
unuformeco de la stilo	jednorodność stylu
figurriĉa stilo	styl bogaty w przenośnie, obrazowy
doni reliefon al sia stilo	wycyzelować swój styl
teksto farĉita per ŝablonaj, gurditaj, banalaj esprimoj	tekst nafaszerowany szablonowymi, bezmyślnymi, banalnymi wyrażeniami.
kliŝoj	klisze, schematy
trivitaj metaforoj	wytarte metafory
nuanco de stilo	niuans stylu
pika originaleco de la stilo	ostra, pikantna oryginalność stylu
stillerta verkisto	pisarz o zręcznym stylu, o dobrym warsztacie
Klareco estas la distingo (marko) de bona stilo.	Jasność jest wyróżnikiem (oznaką) dobrego stylu.
bele tornita frazo	dobrze "utoczone" zdanie
kultismo (afekta, rafinita prilaboro de la stilo)	kultyzm (afektowane, wyrafinowane opracowanie stylu)
Admiru la nudecon de lia stilo.	Podziwiaj jasność jego stylu.
La noveco de tiu stilo ne kompensas ĝian malbelecon.	Nowatorstwo tego stylu nie kompensuje jego brzydoty.
La pompo de la stilo ne sufiĉas por kaŝi la senhavecon de la verko.	Napuszoność stylu nie wystarcza, aby ukryć beztreściowośĉ dzieła.
verko	dzieło, praca
romano	powieść
aventura	przygodowa
detektiva	detektywistyczna
sciencfikcia	science-fiction
drama	dramatopisarska
komedia	komediowa
romaneska	sentymentalna
fantasta	fantastyczna
enuiga	nudziarska
nigra	czarna
malserioza	lekka, niepoważna
instrua	oświatowa
simpla intrigo	prosta intryga
malsimpla intrigo	skomplikowana intryga
pornografio	pornografia
lasi liberan flugon al sia fantazio	popuścić wodze fantazji
La fono de la romano estas Nederlando.	Tłem powieści jest Holandia.
ĉerpi materialon el ies verko	zaczerpnąć materiał z czyjegoś dzieła
plagiati	dokonać plagiatu
rebaki la tutan verkon	przerobić całe dzieło
Tio estas frukto de lia unuatempa verkado.	Jest to owoc jego wczesnej twórczości.
Li rakontis pecon el siaj bubaj jaroj.	Opowiedział obrazki ze swych szczeniących lat.
honorarioj de aŭtoro de libro	honorarium autora książki
rezigni la aŭtorrajton	zrezygnować z praw autorskich
jurisprudenco pri aŭtora proprieto	orzecznictwo w sprawie intelektualnej własności autora
rajto de aŭtoreco	prawo autorskie, prawo autorstwa
dediĉi libron al iu	zadedykować komuś książkę
omaĝi al iu per dediĉo de libro	złożyć komuś hołd zadedykowaniem książki
malkonfesi verkon	nie przyznawać sie do autorstwa, zaprzeć sie autorstwa
kopii laŭ originala manuskripto	skopiować z pierwotnego rękopisu
libro	książka
manuskripto prespreta	maszynopis (rękopis) gotowy do druku
libro broŝurita	książka broszurowana
libro lede bindita	książka oprawna w skórę
ĵaketo	obwoluta
dorso de libro	grzbiet książki
luksa eldono	wydanie luksusowe
eldono kun notoj	wydanie z przypisami
definitiva eldono	wydanie ostateczne
elĉerpita eldono	wydanie wyczerpane
libro dividita en 30 ĉapitroj	książka podzielona na 30 rozdziałów
tabelo de enhavo	spis treści
la libra merkato	rynek książki
bibliofilo	bibliofil
ekslibriso	ekslibris
libro de eleganta tipografio	książka o ładnym druku
vinjeto	winieta
formato	format
libro en plej granda formato	książka w największym formacie
formato de 14 per 20 centimetroj	format 14 na 20 cm
oktavo	ósemka
kvarto	czwórka
legi libron	czytać książkę
leginda libro	książka warta przeczytania
renkonti plaĉon ĉe la legantoj	spodobać się czytelnikom
legi libron per unu spiro	przeczytać książkę jednym tchem
papilie tralegi libron	przeczytać powierzchownie, przekartkowaĉ
transsalti tutajn liniojn	przeskakiwać całe wiersze
transsalti la paĝojn de priskribo	przeskakiwać strony z przypisami
paĝosigno	paginacja
diĝesto	wyciąg, streszczenie
verkoj de grandaj pensistoj	książki wielkich myślicieli
narkota legaĵo	narkotyczne czytadło, coś, co czyta się jak w transie
senti naŭzon ĉe la legado	odczuwać mdłości przy czytaniu
Ne ofendu la orelojn de viaj junaj legantoj.	Nie obrażaj uszu twych młodych czytelników.
malvigliĝo de la legemo	osłabienie skłonności do czytania
biblioteko prunta	wypożyczalnia
biblioteko konsulta	biblioteka doradcza, konsultacyjna
biblioteko rondiranta	biblioteka krążąca, bibliobus
biblioteko referenca	biblioteka konsultacyjna
provizi bibliotekon per binditaj libroj	zaopatrzyć bibliotekę w oprawne książki
inkunablo	inkunabuł

Claude Piron en dotSUB

En dotSUB oni povas aŭskulti ege interesan, anglalingvan prelegon de la mortinta antaŭ nelonge svisa esperantisto, Claude Piron, unu el la plej eminentaj personoj en la esperanta movado dum ĝia tuta historio. Vi povas selekti lingvan version.

Claude Piron en Vikipedio: pola, esperanta kaj angla.

Latin- kaj grekdevenaj numeraloj en Esperanto

En la ĉi-suba tabelo mi kolektis latin- kaj grekdevenajn vorterojn koncernantajn numeralojn, kun ekzemploj el Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto. Mi esperas, ke tio permesos pli bone kompreni la klasikajn radikojn de la lingvo.

baza numeralo	latindevena vortero	ekzemploj	grekdevena vortero	ekzemploj
unu	uni-	unikorno, uniformo, unisono	mono-	monogamio, monoklo, monolito
du	bi-	bigamio, biplano, bilaterala	di-	dipolo, diftongo, dipleksa
tri	tri-	tricepso, triplikato	tri-	trilogio, trigonometrio
kvar	kvadri-	kvadricepso, kvadrilo, kvadrigo	tetra-	tetraedro, tetralogio, tetrametro
kvin	kvinkve-	mankas en PIV, kun kvin estas ligitaj kvintesenco, kvintalo, kvinteto	penta-	pentagono, pentodo, pentaedro
ses	seks, se-	semestro, seksteto	heks(a)-	heksametro, hektodo, heksagono
sep	septe(m)-	septeto, septembro	hept(a)-	heptagono, heptodo
ok	okt(o)-	oktobro, oktavo	okt(a)-	oktaedro
naŭ	novem-	novembro	ennea	mankas en PIV
dek	dec-	decembro	deka-	dekapodoj, dekalogo, dekalitro
cent	centi-	centigrada	hekto-	hektolitro
mil	mille-	mankas en PIV	kilo-	kilogramo, kilometro
miliono	mankas en PIV	mankas en PIV	mega-	megavato, megatuno
miliardo	mankas en PIV	mankas en PIV	giga-	gigavato
duono	semi-	semivokalo, semicirklo	hemi-	hemisfero, hemikranio
dekono	deci-	decimetro, decilitro	mankas en PIV	mankas en PIV
centono	centi-	centimetro, centilitro	mankas en PIV	mankas en PIV
milono	mili-	milibaro, milimetro	mankas en PIV	mankas en PIV
milionono	mankas en PIV	mankas en PIV	mikro-	mikrosekundo, mikrometro
miliardono	mankas en PIV	mankas en PIV	nano-	nanosekundo
multe da, multaj	multi-	multipliki	poli-	poliedro, poligloto

400 elektronikaj libroj

Sub la retadreso www.ipernity.com/doc/deodaro/album oni povas trovi albumon de ĉ. 400 elektronikaj libroj, grandparte en la formato PDF. La libroj estas elŝuteblaj nur se vi havas sian konton en Ipernity. Valoras krei ĝin, ĉar en Ipernity oni povas renkonti multajn esperantistojn.

Verdire, mi ne scias, ĉu la libroj estas laŭleĝaj, “ne-pirataj” eldonaĵoj. Tamen mi rekomendas almenaŭ trarigardi la kolekton, en kiu oni povas trovi, inter aliaj, la faman “Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko” de Bertilo Wennergren, Zamenhofajn verkojn aŭ fabelojn de Hans Christian Andersen.

La domo de Zamenhof

Se vi estos iam en Varsovio, vi povos viziti la lokon, kie iam staris la domo de Ludoviko Zamenhof, kie li travivis grandan parton de sia vivo, ĝis la morto. Ĝi troviĝas nun ĉe la Zamenhof-strato numero 5.

Jen fotografaĵo, kiun mi faris iam por la pola Vikipedio – memortabulo sur la domo.

La Zamenhof-strato troviĝas nemalproksime de la urbocentro.

Wyświetl większą mapę

Klaku.net

Klaku.net estas esperanta ekvivalento de la mondkonata Digg.com aŭ la pola Wykop.pl. Ĝi servas al esperantistoj el la tuta mondo kiel centra loko, kie oni povas promocii interesajn, laŭ la opinioj de esperantistoj, artikolojn aŭ blog-enskribojn. Ekzemple, mi trovis en ĝi kelkajn blogojn kiuj estas nun en mia listo de blogoj. La retejo servas do kiel bona ilo por ekkoni aliajn blogojn aŭ nekonatajn ĝis nun retejojn kaj, kompreneble, kiel fonto de interesaj ofte tekstoj.

Vi ankaŭ povas helpi – oni devas krei konton kaj ekde tiu momentu oni povas aldoni siajn “eltrovaĵojn”; aliaj personoj povas voĉdoni, apogante aŭ malapogante proponojn kaj ŝanĝante tiamaniere iliajn poziciojn. Mi rekomendas do Klaku.net kiel socian retejon.

Kiel diri

“Kiel diri? Praktika esperanta frazeologio” estas la fama libro de Lentaigne, kiu surbaze de Plena Ilustrita Vortaro kaj kelkaj aliaj fontoj kompilis tre utilan vortaron kaj frazaron ordigitan en 67 temoj. Mi havas ekzempleron eldonitan en la 80-aj jaroj, tamen en la katalogo de UEA estas havebla pli nova eldono el la 2004 jaro (eldonejo Esperanto – Laŭte!). Oni povas ĝin aĉeti per pagkarto aŭ PayPal. Lentaigne skribis ankaŭ “Tiel diru”.

Jen ekzemplo, ĉapitro titolita “Lingvo”, kiu bone montras la enhavon de la libro (kun mia traduko – mi esperas, ke preciza).

---

lingvo	język
nacia lingvo	język narodowy
hereda lingvo	język dziedziczony
patrina lingvo	język ojczysty
prunta lingvo	język zapożyczony
vivanta lingvo	żywy język, żyjący język
mortinta lingvo	wymarły język
artefarita lingvo	sztuczny język
planizita lingvo	język planowy
posedi lingvon	władać językiem
scipovi lingvon	znać język, władać językiem
majstri lingvon	władać językiem, opanować język
primajstri lingvon	opanować język
fajli sian lingvon	szlifować swój język
poluri sian lingvon	szlifować swój język
dialekto	dialekt
idiomo	dialekt
ĵargono	żargon
slango	slang
idiotismo	idiom, idiomatyzm
la lingvo de la floroj	język kwiatów
la lingvo de la koro	język serca
la lingvo de la rigardoj	język spojrzeń
Ni ja scias, ke da lingvoj ekzistas tre multaj.	Wiemy przecież, że języków jest bardzo wiele.
Babelo : tie la Eternulo konfuzis la lingvon de la tuta tero.	Babel : tam Wieczny pomieszał język całej ziemi.
La homoj ne komprenas unu la alian.	Ludzie nie rozumieją jeden drugiego.
Ne paroli alian lingvon krom sia propra lingvo.	Nie mówić innym językiem poza swoim własnym językiem.
Ne paroli alian lingvon ol sian propran lingvon.	Nie mówić innym językiem niż swoim własnym językiem.
Dediĉi multajn jarojn al la lernado de lingvoj.	Poświęcić wiele lat na naukę języków.
Fuŝparoli kvin, ses lingvojn.	Źle mówić pięcioma, sześcioma językami.
Scipovi lingvon libre, ne libere.	Mówić językiem książkowym, a nie swobodnym.
Li afektis ne scii sian nacian lingvon.	Udawał, że nie zna swojego narodowego języka.
senco	sens, znaczenie
uzi vorton en la strikta senco	użyć słowa w ścisłym znaczeniu
uzi vorton en la larĝa senco	użyć słowa w szerokim znaczeniu
uzi vorton en la jura senco	użyć wyrazu w sensie prawnym
uzi vorton en la religia senco	użyć wyrazu w sensie religijnym
La senco de ambaŭ vortoj estas malsama.	Znaczenie obu słów jest odmienne.
Regulo, kiu akceptas multajn esceptojn.	Reguła, która dopuszcza wiele wyjątków.
La pola lingvo akceptas konstantan akcenton sur la antaŭlasta silabo.	Język polski dopuszcza stały akcent na przedostatniej sylabie.
Esperanto estas multajn fojojn pli facila ol ĉiu ajn natura lingvo.	Esperanto jest wielokrotnie łatwiejsze niż każdy język naturalny.
Anstataŭ ke ĉiu lernas diversajn lingvojn, ĉiu ellernadu la saman lingvon.	Zamiast tego, by każdy uczył się różnych języków, niech każdy nauczy się tego samego języka.
Estas pli facile varbi iun al Esperanto, ol fari, ke li lernu la lingvon.	Jest łatwiej zwerbować kogoś do esperanta niż spowodować, aby nauczył się języka.
novebakita esperantisto	świeżo upieczony esperantysta
La demando ĉu Esperanto povas havi poezion ne plu estas diskutebla.	Pytanie, czy esperanto może mieć poezję, nie jest już dłużej dyskusyjne.
La uzado de la artikolo estas tia sama, kiel en aliaj lingvoj.	Użycie rodzajnika jest takie samo, jak w innych językach.
La Biblio estas la ĉefa bazo, sur kiu lingvoj literaturiĝis.	Biblia jest podstawową bazą, na której języki stały się literackimi.

---

Kiel oni vidas, la libro estas bona fonto de vortoj kaj frazoj por lernantoj, kiuj jam majstras la lingvon sur baza nivelo, danke al kiu oni povas poluri, riĉigi sian lingvon.

Longviveco de esperantaj libroj

En la lastaj tagoj mi trarigardis miajn multajn esperantajn librojn aĉetitajn antaŭ multaj jaroj, speciale kiam mi laboris en Pola Esperanto-Asocio. Kun miro kaj satisfakcio mi konstatas, ke ili estas – mi pensas speciale pri manlibroj, konversacioj, vortaroj kaj tiel plu – plene utilaj. Ekzemple, mi havas tre malnovan jam manlibron de fratoj Edmund kaj Jan Fethke, eldonitan antaŭ 50 jaroj “1000 słów języka esperanto” (1000 vortoj de la lingvo Esperanto), el kiu oni povas sukcese ellerni Esperanton sur la baza nivelo. Kompreneble, kelkfoje temoj tuŝitaj en tiaj libroj estas iom malnoviĝintaj, sed preterlasante tiajn maloftajn kazojn la instruata gramatiko kaj vortaro estas plene utilaj. Mi speciale scivole trafoliumis la “Historion de Esperanto 1887-1912” de Adam Zakrzewski, skribitan en la jaro 1915 (!), kaj reeldonitan en la 80-aj jaroj per Pola Esperanto-Asocio. La libro estas vere interesa kaj oni legas ĝin senprobleme – danke al netuŝebleco de la lingvo. Interesa afero.

Komputila vortaro angla-esperanta

Mankas bona komputila vortaro esperanta-pola, tamen se iu volas ekkoni komputilan terminologion, li/ŝi povas elŝuti anglan-esperantan vortaron kun ĉ. 7 mil kapvortoj, titolitan “Komputeko. Prikomputila terminokolekto” (Yves Nevelsteen). Ĝi estas havebla sub la adreso:

http://www.komputeko.net/Libreto/Komputeko%2008032008.pdf

La dosiero PDF havas ĉ. 830 KB.

Laŭtemaj vortaroj

Grandan rolon en lingvolernado ludas laŭtemaj vortaroj – bedaŭrinde, en la esperanta literaturo estas tre malmultaj ĉi-specaj verkoj. Ilia rolo rezultas de tio, ke oni pli facile enmemorigas nociojn, se ili estas laŭteme organizitaj.

Mi citu ekzemplon devenantan el la verko de Michel Duc Goninaz eldonita en Parizo en la jaro 1971 – Vocabulaire Esperanto. Ĝi estas dulingva – esperanta-franca.

RELIGIO

religio: pagano, idolo, ateisto, framasono, Biblio, Evangelio, judo, Izraelido, Kristo, katoliko, protestanto, ortodoksa, Islamo, Korano, Budho

preĝi: adori, oferi, beni, prediki, pilgrimi, fasti

pastro: pastoro, rabeno, papo, episkopo, monaĥo, abato, kardinalo

templo: kapelo, moskeo, sinagogo, katedralo, altaro, katedro

konfesio: eklezio, paroĥo, sekto, dogmo, Reformacio, herezo, skismo

dio: diablo, demono, anĝelo, apostolo, disĉiplo, medio, animo, paradizo, infero, purgatorio, damni

kulto: liturgio, ceremonio, Pasko, Kristnasko, Julo, fasto, Pentekosto, meso, diservo, kruco

sakramento: komunio, hostio, bapti, peki, konfesi, absolvi, penti, graco, miraklo

sankta: pia, superstiĉa, fanatika, bigoto, blasfemi, sorĉi, magio, fantomo

Kiel oni vidas, la aŭtoro kolektis ĉi tie antaŭ ĉio substantivojn (kaj kelkajn verbojn) kiujn oni uzas en ĉiutaga interparolo. Oni povus kompreneble konstrui surbaze de la supra materialo multe pli da nocioj kaj aldoni tipajn adjektivojn. Mi opinias, ke studado de laŭtemaj vortaroj devus esti la dua etapo post tralaboro de normala manlibro de Esperanto.

Intervjuo kun d-ro Zamenhof

Simpatia ŝerco – anglalingva “intervjuo” kun Ludoviko Zamenhof lokigita en YouTube.

Esperanto estas...

En YouTube troviĝas serio de interesaj, kelkminutaj filmoj pri Esperanto. Jen la dua parto:

Lingoes Translator por esperantistoj

El la retejo Lingoes.net, sub la adreso www.lingoes.net, oni povas elŝuti senpagan interfacon por multaj vortaroj. Inter ili oni povas trovi ankaŭ vortaron esperantan-anglan kun 15 mil vortoj.

La aŭtoro de Lingoes Translator, ĉina programisto Kevin Yau, preparas Lingoes Dictionary Creator, danke al kiu oni povos kompili siajn proprajn vortarojn skribitajn en Unikodo. La vortaroj estas kongruaj kun Babylon Translator, do oni povos rekompili la vortarojn preparitajn iam por BT.

Vortaroj de Thomas Schütz

El la adreso www.thschuetz.de/vortaro.php oni povas elŝuti senpagan softvaron de Thomas Schütz – grandan vortaron germanan-esperantan kaj esperantan-germanan kun pli ol 50 mil kapvortoj. Oni uzas en ĝi la literon “x” kiel reprezentanton de esperantaj supersignoj.

Iam, kun permeso de Thomas, mi tralaboris la vortaron germanan-esperantan al Unikodo kaj sendis ĝin al la retejo de Babylon - www.babylon.com/category/34/Esperanto.html. Necesa estas tamen komerca softvaro Babylon Translator.

Kiom da esperantistoj estas en la mondo

Verdire, neniu scias tion precize. Oni taksas, ke 1-3 milionoj, tamen oni devas diri, ke tiom kruda pritakso estas rezulto de iom despera nescio. Ne gravas - en la mondo de komputiloj kaj Interreto en ĉiu momento ia instigo povas serioze pligrandigi la nombron de esperantistoj.

Ni premisu, ke ia grava internacia organizaĵo akceptas Esperanton kiel lingvoponton – mi estas certa, ke la interesiĝo pri la lingvo tuj forte kaj rapide ekkreskus. Prikonsiderinte la fakton, ke Esperanton – sur la baza nivelo – oni povas ellerni dum kelkaj monatoj (ĉ. 10-foje pli rapide ol en la kazo de etnaj lingvoj, kiel la angla, franca aŭ germana), oni povus atendi, ke la nombro pligrandiĝus almenaŭ kelkfoje. Ĉio dependas de bezonoj.

Ĉu oni povas pligrandigi la esperantistaron sen oficiala akcepto de internaciaj organizaĵoj? Mi opinias, ke jes, tamen oni devas pli intense uzi la lingvon kiel normalan, plenrajtan ilon, speciale en la Interreto. Skribi kaj diskuti ne nur pri Esperanto, sed per Esperanto. Skribi pri turismo, politiko, komputiloj, ekologio, muziko, filmoj kaj tiel plu. Por ke oni pruvu, ke ĝi estas potenca kaj elasta lingvo per kiu oni povas esprimi ĉion.

Ne nur la facileco de Esperanto estas ĝia granda avantaĝo. Mi opinias, ke antaŭ ĉio ĝia neŭtraleco. Se mi interparolas (fuŝparolas, por diri la veron) angle kun anglalingva persono, mi ĉiam timas, ke li/ŝi ne komprenas min bone aŭ pensas kritike pri mia lingvaĉo. Esperanto estas “fremda” por ĉiuj diskutantoj kaj tio treege kuraĝigas kaj egalrajtigas ilin, permesante libere diskuti.

Mi estas optimisto – estas loko por Esperanto en la monda lingva scenejo, sed necesaj estas precize direktitaj paŝoj. Esperantlingvaj blogoj estas unu el la plej gravaj.

Kiel skribi esperantajn literojn

La problemo de esperantaj literoj ne estas nova - ĝi komplikis la vivon de esperantistoj jam en la 19a kaj 20a jarcentoj. Uzantoj de komputiloj havis eĉ pli grandajn problemojn, ĉar komence oni tute ne povis enskribi ilin en esperantajn tekstojn. Pro tio oni uzis anstataŭajn literojn, kiel ekzemple - por ĉ - "cx" aŭ "ch". Ĝis hodiaŭ tiuj ĉi metodoj estas nemalofte uzataj per esperantistoj, tamen pli kaj pli ofte oni uzas softvarajn klavarojn.

Mi ne estas specialisto pri Linukso, do mi diros nenion pri tiu ĉi problemo (tamen mi scias, ke esperantistoj uzantaj Linukson ne havas problemojn). En Vindozo oni povas uzi la klavaron Ek de Jurij Finkel, kiu laboras sen problemoj en Vindozo XP, sed kaŭzas problemojn en Vindozo Vista.

La lasta versio aperis en 2005a jaro kaj oni povas elŝuti ĝin el la jena adreso: www.esperanto.mv.ru/Ek/index.html

En Vindozo Vista mi mem uzas klavaron skribitan per pola esperantisto, kiu anstataŭas la estonan - oni povas trovi ĝin en la forumo Esperanto.org.pl. Se vi uzos nur du klavarojn - la nacian kaj la esperantan - vi povos ŝanĝi ilin per Alt+Shift. Mi ĝuste skribas tiun ĉi blogon helpe de la esperanta/estona klavaro.

Esperanto rapide - komerca elibro por poloj

Mi preparas nun, por polaj legantoj, manlibron titolitan "Esperanto rapide" - ĝi estos preta printempe en formo de elibro.

La manlibro estos multimedia - kun registraĵoj de ekzemploj kaj tekstoj - kaj havos ankaŭ testojn de vortoj preparitajn por Interlex aŭ simila softvaro.